Britanya Kraliçesi II.Elizabeth 8 Eylül 2022 tarihinde 96 yaşında hayata gözlerini yumdu. Bu durum Britanya Adası’nı, Avustralya’yı ve Hindistan’ı yasa boğdu. Kraliçe II.Elizabeth İngiltere’nin, İskoçya’nın ve Avustralya’nın hamisi konumundaydı. Yüzyıllardır Monarşi ile yönetilen Britanya; birçok siyasi tartışma ve çatışmanın da odak noktası konumundaydı. Ayrıca bir hükümeti olsa da monarşi sistemi Britanya için hala çok önemli bir mevkii konumunda.
Diyeceksiniz ki; Kraliçe’nin futbol ile ne alakası var. Çok yerinde bir soru fakat Kraliçe’nin ölümü sonrası Ada futbolun da birçok futbol kulübü resmi internet hesaplarından taziye mesajları yayınladılar ve üzüntülerini dile getirdiler. Aynı zamanda profil fotoğraflarına karartma uyguladılar fakat biri hariç o kulüp tahmin edeceğiniz gibi Celtic FC kulübü idi. Celtic Futbol Kulübü’nün bu tutumu Ada basınında pek hoş karşılanmasa da çok önemli gerekçeleri ve önemli alt metni olan bir durum. Celtic FC; İrlanda kökenli olup, İskoçya sınırları içerisinde kurulan bir futbol kulübü. Peki bu tutumun sebebi ve gerekçesi ne?
TARİHSEL SÜREÇ: Britanya İmparatorluğu yüzyıllardır süren bu sömürgeci tavrına aslında ada da yani kendi içinde başladı. İrlanda ve İskoçya’yı sindirerek hem adanın öz kaynaklarından yararlanıyor hem de iş gücü sorununu çözüyordu. Bu durumdan en çok zarar gören ve acı çeken halk hiç kuşkusuzu İrlandalılar oldu. İrlandalılar hem kötü şartlarda yaşıyor hem de savaş zamanı kral için asker gönderiyordu. Bu durum onların birçok acı çekmesine neden oldu. Kendi öz yurtlarında kraliyet yanlısı burjuvalar dışında onların toprak sahibi olma hakkı yoktu. Köle gibi kullanıldılar ve herhangi bir hakları yoktu. 1800’lerin ortalarında kıtlık baş göstermeye başlamıştı ve Britanya, İrlanda halkının eriyip bitişine seyirci kalmıştı. Bunun neticesinde İrlanda halkı önce diğer bir sömürge olan Avustralya’ya diğerleri de bizim için asıl önemli olan İskoçya’nın Glascow şehrine göç etmek zorunda kalmışlardı. Glascow şehrine göç eden Katolik İrlandalılar acı ve sefalet çekmeye burada da devam etti. Çünkü Britanya İmparatorluğu ve İskoçya’nın geneli Protestan mezhebine inanıyordu. Açlık ve sefalet yetmezmiş gibi bir de mezhep savaşları patlak vermişti. Glascow’lu Protestanlar refah içinde yaşarken Katolikler ise açlık ve sefaletin pençesinde ölüme kurban ediliyorlardı. Bu açlık ve sefalete dayanamayan Katolik inanca sahip bir rahip 1887 yılında Celtic adında bir vakıf kurma kararı aldı. Vakıf kuruldu kurulmasına fakat bağış gerekiyordu. İrlandalılar ise karınlarını doyuramazken nasıl vakfa yardım edebilirlerdi. Bunun neticesinde çözümü adada en çok popüler olan organizasyona yani futbola başvuruldu. Vakıf bir kulüp kurar ve bu kulüp Glascow’lu Protestan takımlar ile maç yapar ve vakıfa gelir sağlamaya başlar. Bu zekice bir fikirdir ve bu olay neticesinde birçok İrlandalı Katolik çocuk bu vakıfta büyür ve yetişir. 1888 yılında kurulacak olan Celtic FC’nin temelleri böylece atılmış olur. Fakat esas çıkışı yalnızca patates ve ekmek yemek zorunda kalan 11 İrlandalı Katolik genç yapar. Bu gençler ülkenin en büyük takımı olan aynı zamanda Kraliyetin bölgede ki valisi konumunda ki Glascow Rangers’a maç teklif ederek yapar. Bu aç ve sefil gençlere kimse şans vermez çünkü Rangers zengin ve Kraliyet destekli bir kulüptür. Rangars’ın soyunma odasında Kraliçe’nin bir resmi asılıdır. Bütün bu olayların neticesinde maç günü gelir ve sefil İrlandalı Katolikler, Protestan Rangers’ı 5-2 mağlup ederek adada büyük bir sükse yapar. Bu büyük kavga da adına Old Firm denecek bu 134 yıllık savaşın ilk kılıcı çekilmiş olur. Bu bir başkaldırıdır, Celtic FC dünya üzerinde ki tüm acı çeken İrlandalıların gönlünde yatan bağımsızlık aşkının adı haline gelmiştir. Kazanılan başarılarda bu derbinin çok daha çetin geçmesine neden olmuştur. Dünya’nın mezhep ayrımı yüzünden meydana gelmiş tek derbisi olması nedeniyle çok önemli bir yere sahiptir. Glascow sokakları bile bu iki takımın rengine göre ayrılmıştır. Hangi mezhep içinde doğduysanız o takımı tutmak zorunda olduğunuzu düşünsenize gerçekten bu iki takım mezheplerin sosyal hayatta ki yansıması konumundadır. Her Celtic maçı öncesi stadyumda büyükçe bir pankart açılır “ Kıtlıktan ve Zulümden doğduk.
İşte 134 yıllık rekabetin geçmişi ve altında yatan asıl nedenler bunlardır. Futbolun yalnızca futbol olmadığını bu acı ve üzüntü veren hatıralarla tekrar hatırlamış oluyoruz. Bağımsızlık ve yaşam savaşı veren bir halkın umut bağladığı ve güç aldığı yegane şey bir meşin yuvarlak. İrlandalı oyuncuların bu meşin yuvarlağı filelere gönderirken ki motivasyonu sanırım halklarının özgürlük mücadelesini ve yitip gitmiş birçok canın verdiği acı içerisinden aldığı güç ile gerçekleşmesidir. Bu çetin rekabet çok daha uzun yıllar sürecek ama artık olayın yalnızca saha içinde kalmasını dilemekten başka elimizden bir şey gelmez.
ENES BERK OKER
